Carmilla: pierwszy wampir literatury był w rzeczywistości kobietą, jednak czy wampiry istnieją?

Powieść „Dracula”, napisana przez Brama Stokera i opublikowana w 1897 roku, stała się kultowym klasykiem literatury grozy na całym świecie. Stoker wzbudził szersze zainteresowanie legendami związanymi z wampirami, wśród globalnej publiczności. Możemy napisać, że swoim dziełem urzekł czytelników w każdym wieku. Dodatkowo otworzyło to również drzwi dla mrocznych, niejasnych opowieści o wampirach i innych mitycznych stworzeniach, które wcześniej były słabo udokumentowane, zapoczątkowując nową erę horroru i zjawisk paranormalnych.

Jednak Dracula jest niesprawiedliwie cytowany jako pierwsza w historii powieść o wampirach. Prawdę mówiąc, ten zaszczyt powinien przypadnąć powieści: „Carmilla”, napisanej przez słynnego irlandzkiego pisarza horrorów Sheridana Le Fanu i opublikowanej w 1872 roku, około 26 lat przed Draculą. Historia lesbijskiej wampirzycy Carmilli była czymś zupełnie nowym i ekscytującym w literaturze europejskiej, a jej publikacja scementowała karierę La Fanu.

Carmilla była rewolucyjna pod wieloma względami. Stylistycznie jest to klasyczny przedstawiciel dominującej wówczas literatury gotyckiej. Pod względem gatunku horroru i scenerii Carmilla jest klasykiem: koncentruje się w ponurym i niesamowitym zamku, dominuje tajemnicza atmosfera, a nadprzyrodzona, enigmatyczna istota jest centralnym elementem. Historia obraca się wokół kobiecego wampira, tytułowej Carmilli, która jest „przyciągana” do swojej ofiary, młodej bohaterki, Laury.

Czy jednak istnieje historyczne tło dla Carmilli? Skąd Sheridan czerpał inspirację do wampirzej historii? Uczeni zgadzają się, że pisarz prawdopodobnie oparł swoją pracę na pisemnej pracy z 1746 roku: „Dissertations sur les apparitions des anges, des démons et des esprits, et sur les revenants et vampires de Hongrie, de Bohême, de Moravie et de Silésie”. Co tłumaczy się jako: „Rozprawy o objawieniach aniołów, demonów, i duchy oraz wampiry Węgier, Czech, Moraw i Śląska”.

Była to jedna z najwcześniejszych prac naukowych traktujących o wampirach i wampiryzmie, szczegółowo zgłębiająca temat i prezentująca różne teorie na ten temat. Praca opisuje i bada niektóre z popularnych i współczesnych przypadków. Należą do nich między innymi przypadek serbskiego wampira Arnauta Pavle (Арнаут Павле) z 1726 roku i przypadek wampira z Węgier z 1732 roku. Przypadki te były prawdopodobnie pierwszymi, które rozpowszechniły termin wampiryzmu w Europie.

Samo słowo „wampir” jest serbskim słowem pochodzenia słowiańskiego i zostało zapożyczone na węgierski, następnie austriacki, a na końcu angielski. I zgodnie z tym, prawie wszystkie wczesne przypadki wampirów zostały udokumentowane w Serbii, gdzie nawet dziś istnieje powszechna wiara w istnienie wampirów, szczególnie w społecznościach wiejskich.

W 1726 roku władze austriackie zbadały możliwy przypadek wampiryzmu. Był on związany ze zmarłym przywódcą hajduka (bojownika o wolność), niejakim Arnautem Pavlem, który zginął w 1726 roku i podobno powrócił, by nawiedzać swoich krewnych i mieszkańców swojej wioski. W tym czasie wampiryzm był powszechnym zjawiskiem w wiejskiej Serbii, gdzie liczne przedchrześcijańskie, wczesnośredniowieczne, pogańskie przesądy i wierzenia, były nadal utrzymywane przy życiu.

Podobnie jak we wszystkich historiach z udziałem serbskich wampirów, zmarła osoba powraca do życia wkrótce po pochówku i dość żywo nawiedza swoich krewnych. Osoba albo prosi o jedzenie, wodę, albo ubranie, nęka żywych, oraz rzekomo przeklina ich, czyniąc ich chorymi i w końcu powoduje ich śmierć.

Ostatecznie władze austriackie były świadkami ekshumacji ciała wampira Arnauta Pavle’a: „jego żyły były pełne płynnej krwi, świeża krew wypłynęła z jego oczu, nosa, ust i uszu. Koszula, nakrycie i trumna były całkowicie zakrwawione. Stare paznokcie na jego rękach i stopach, wraz ze skórą, odpadły, a nowe urosły. Jego ciało było rude, włosy, paznokcie i broda znów urosły”.

Widząc to, ludzie wbili drewniany kołek w jego serce, po czym „zwłoki” zareagowały, wydając przerażający, mrożący krew w żyłach wrzask, krwawiąc obficie i jęcząc – jakby żywy. Następnie ścięli zwłoki, spalili je i raz na zawsze położyli kres serii nawiedzeń wampira.

Niemniej jednak możemy nigdy nie dowiedzieć się, skąd Sheridan Le Fanu czerpał swoją wampirzą inspirację. Niewątpliwie, zanim zaczął pisać Carmillę, informacje o tajemniczych bałkańskich wampirach Serbii były łatwo dostępne, a enigmatyczne wydarzenia, które miały miejsce w tych wioskach, zostały już przekształcone w akty fikcji i legendy. Ale Carmilla niewątpliwie przesunęła granice i jest odważnym, przełomowym i kultowym dziełem wczesnego horroru.

Na koniec należy odnieść się do samej kwestii „istnienia wampira”. Czy coś takiego w ogóle jest możliwe? Myślę, że nie na darmo mawia się iż: „w każdej legendzie jest kropla prawdy”. Czasem tych kropel jest więcej a czasem mniej. Jeżeli jednak mielibyśmy w jakikolwiek sposób wziąć na poważnie możliwość istnienia wampira, to w mojej opinii jest to stan opętania demonicznego, jest to opętanie specyficzne i cechujące się znamionami, które określa słowo: „wampir”.

Autor. Zespół Eschatologia.pl

Fot. Youtube.com

Wszelkie prawa zastrzeżone.